maandag 14 februari 2011

Ben jij ook zo bang om niet te geven?

Vanochtend werd ik al vroeg verblijd door mijn dochter met een zelfgemaakt Valentijnshart. Niet echt een verrassing want ik had haar geholpen met het recept voor het brooddeeg en met haar meegedacht over de andere cadeaus. Toch realiseerde ik me opeens dat ik het wel sneu vond dat ik voor haar niet een cadeautje retour had. Stom dat ik daar niet aan gedacht had! Maar ik hoef toch niet automatisch wat terug te geven?
Nou ja het is nog een klein meisje die ik graag ook verras en blij maak met een leuke attentie.

Maar ik doe niet mee met Valentijnsdag. Dat is al jaren zo. De eenzijdigheid en het gebrek aan creativiteit, de voorgeprogrammeerde rode en roze cadeaus. Het heeft voor mij niets met bewust geven en ontvangen te maken. Het is een invuloefening en het wordt ons steeds makkelijker gemaakt. Het wachten is op de eerste app. die voor jou een kado uitzoekt, inpakt,er een lief kaartje bij doet en zorgt dat het op het juiste moment bij de juiste persoon bezorgd wordt. Zonder dat je daar zelf nog iets aan hoeft te doen.


Ik vraag me af hoeveel mensen uit angst maar wat bedenken voor een ander omdat die misschien wat voor hen bedacht heeft en stel dat jij dan niks hebt? Wat moet die ander dan wel niet over jou denken?
Maar wat geef je dan eigenlijk aan de ander? Angst? Onzekerheid? Een reactie - cadeautje? En wat krijg jij van anderen? Voorwaardelijkheid? ‘Gelijk oversteken’?
Hoe erg is het eigenlijk wanneer je voorwaarden stelt aan geven en ontvangen? Ik ben opgevoed met een wat dubbele moraal: de christelijke waarden als ‘heb uw naaste lief’(in de betekenis van ‘doe iets voor een ander’) maar ook: ‘voor wat hoort wat’, ‘niets voor niets’al leken die minder belangrijk. In ieder geval mag je er niet om vragen (‘kinderen die vragen worden overgeslagen’). Dat is onbeschaamd en beledigend voor een ander.
Dat dat in andere culturen heel anders is merkte ik toen ik een tijdje in AziĆ« woonde. Je kunt investeren in jouw toekomstig ontvangen/vragen door nu te geven. Daarmee bouw je krediet op voor het moment dat dat nodig is. Dan vraag je en de ander kan niet anders dan jou geven. Onderdak,een maaltijd, een bepaalde dienst. Door de ‘wij- cultuur’ kon zich dat trouwens ook nog eens uitstrekken over een hele familie. Als ik iemand een dienst bewezen had zou iemand uit mijn familie een wederdienst kunnen vragen aan iemand uit de andere familie.  Ik vond dat brutaal overkomen destijds. Ik maakte graag zelf uit wat ik wanneer aan wie zou geven.

Nu denk ik dat beide systemen hun voors en tegens hebben. Het wat benauwde denken van de toch wat calvinistische benadering met de nadruk vooral op het geven, het goed doen voor de ander zodat jij je een plekje in de hemel verwerft. En de benadering van culturen waar het collectief belangrijker is dan het individu en waarin je vraagt en geeft om onderdeel uit te mogen blijven maken van het systeem en dit in stand te houden.
In beide gevallen is angst de grondslag van je handelen. Bang om geen Goed Mens te zijn in onze traditie. Bang om geen loyaal lid van de gemeenschap te zijn in wij - culturen.

Geven en ontvangen is in beide gevallen niet vrij. Ik denk dat het heel goed mogelijk is om in vrijheid te geven en te ontvangen. Of niet. Dat vraagt dat je je even los kunt maken van de vanzelfsprekendheden en bij je zelf nagaat wat jouw bewuste keuze zou zijn. Dat maakt interactie tussen mensen eerlijker en authentieker. Dan geef ik niet omdat in mijn agenda staat dat het vandaag Geefdag is, maar dan geef ik omdat ik met mijn aandacht bij die ander was en iets bedacht heb wat deze specifieke mens blij maakt. En als ik ontvang; dan stel ik me open voor de ander en wat die mij letterlijk en figuurlijk te geven heeft. Wat mij betreft doet het er dan meestal helemaal niet toe wat die ander precies geeft. Als het met aandacht en liefde gegeven wordt ben ik er sowieso blij mee.
Om vrij te kunnen zijn en blijven doe ik dus niet mee met het Valentijnscircus.

Dat in mijn lievelingskleuren beschilderde hart van brooddeeg van mijn dochter heb ik natuurlijk met alle liefde ontvangen en een ereplaats in huis gegeven.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten